A clase de 3º

Tema 2 Ciencias Sociais: A Hidrosfera

Para ver oudescargar, preme na imaxe:

Tema 2 Naturais - Os animais e as súas funcións vitais.

Para ver ou descargar, preme na imaxe:

Animais vertebrados e invertebrados

Teño un problema, como o soluciono? Problemas do 1º trimestre e consellos para resolvelos

Para ver ou descargar, preme na imaxe:

Manualidades do Samaín

Bruxa con vasoira:

Debuxando casas encantadas:

Pantasma Colgante

Na noite do 31 de outubro comezaba o aninovo celta, marcando a transición do verán ao inverno. Durante esta noite os druídas (a caste sacerdotal dos celtas) recollían as bagas de acivro cunha fouce de ouro. Acto seguido depositaban esas bagas nun caldeiro ou as tiraban a un manto branco que sostiña outro druída no chan. Despois, esas bagas tan especiais, terían indubidables poderes curativos para o poboado, e para as súas elaboracións "máxicas".

Uns días antes do ano novo, tiñan lugar innumerables sacrificios animais. Ademais de ter un carácter relixioso, temos que ter en conta unha cousa que se achega o inverno e hai que empezar a almacenar alimentos para facer fronte aos duros meses que veñen por diante. Estes sacrificios de animais, facíanse co obxectivo de aprovisionarse de carne e de pel para o inverno. Era a súa peculiar "matanza".

Esa noite está relacionada moi directamente co mundo dos mortos. Pois ben, esta crenza estaba moi arraigada no pobo celta. Eles crían que esa noite, unha "porta" abríase, e o mundo dos vivos quedaba en comunicación co dos mortos, polo menos por unhas horas. Durante este período non se podía saír do pobo, pois nesta noite, as ánimas dos finados volven visitar ás súas familias e ás súas vellas casas para quentárense ao carón do lume e comer dos alimentos que con agarimo lles tiñan preparados os parentes. Durante esas horas, podíase tocar, palpar e ata se podía traspasar ao mundo dos mortos. Por iso en todo o pobo había fogueiras. Estas, non se acendían coa intención de espantar aos malos espíritos, nin nada diso, senón que se acendían para poder guiar aos mortos na escuridade da noite, para que atopase aos seus parentes e fogares, e puidésense quentar coa calor do lume do fogar.

Como apunte final a esta festa celta, hai que mencionar unha curiosa tradición: os celtas, esas noites, amontoaban as caveiras dos seus mortos (e tamén dos seus inimigos) e pintábanas. Esta tradición tivo repercusións na nosa cultura, xa que nas encrucilladas dos camiños facíanse amontoamentos de pedras (chamados milladoiros) e tíñase o costume de depositar unha pedra e pedir un desexo. Existe un milladoiro no camiño de Santiago, que é famoso (ademais de estar preto de Santiago de Compostela), porque posúe unha gran cruz de ferro. O feito de depositar unha pedra alí é signo de que non terás mala fortuna durante o que queda de viaxe, por iso os peregrinos soen levar unha pedra desde o seu lugar de orixe, ou ben a collen antes de chegar ao milladoiro.

A LENDA DA CABAZA

Fai moito tempo, nun pequeno pobo irlandés había un monxe chamado Jack. Jack, segundo algunhas lendas, era un tipo alto e delgado, que lle gustaba gastar bromas e facer maldades. Pero era un home astuto, e tanto o cría el, que ata fixo un pacto co demo. O pacto, contan, consistía en que o demo non o deixaría ir ao inferno se Jack facía o mal na terra. E así foi. Pero Jack era mortal, e como a todos os mortais chegoulle a súa hora. No ceo non o deixaron entrar, non podían deixar entrar a un ser tan malo, e claro no inferno o diaño cumpriu o seu parte e non lle deixou pasar, pero deu a Jack unha lanterna, unha peculiar lanterna en compensación por todo o mal causado. Esta lanterna consistía nun nabo oco cun carbón que sería incandescente por sempre. E desde entón cóntase que Jack (coñecido por Jack of the Lantern, Jack da lanterna) deambula polo mundo coa súa lanterna en busca dun lugar onde descansar.

Existe outra variante da lenda na que Jack fixo unha broma ao dia ño; fíxolle rubir por unha árbore seca e quedou encerrado no seu tronco. A cambio da súa liberdade, o diaño teríalle que deixar de tentar coa bebida. E claro, como fora unha persoa que fixera malas accións, e como o diaño en vinganza pola broma non lle deixou entrar, quedou por "aí", vagando eternamente coa súa lanterna.

A lanterna era a base de nabo, entón... de onde vén a cabaza? Cando chegaron os primeiros colonos ingleses e irlandeses, tiñan a tradición do nabo, pero se atoparon coa cabaza. Esta ofrecía mellores características que o nabo: en primeiro lugar é máis grande que un nabo e pódese introducir unha vela, dando máis luz; en segundo lugar proporciona máis alimento; e en terceiro lugar é máis vistosa.

Existe tamén a lenda que se recorta a cabaza en forma de monstro e acéndese unha vela dentro para que Jack, Jack o da Lanterna, non se achegue a esa casa, empuñando a súa eterna luz para ver nas tebras...

A tradición de tallar cabazas por Defuntos revive en Galicia da man de diferentes asociacións

Republicado de: http://www.culturagalega.org

Chega o día de Defuntos. En todas as partes comezamos a ver cabazas que representan caras aterradoras que nos invitan a celebrar o Halloween. Pero, ¡atención!, non é americano todo o que o parece. Ata hai trinta anos por moitas aldeas de Galicia tallábanse cabazas por estas datas, e a día de hoxe cada vez hai mais lugares nos que se está a recuperar esta tradición na forma da festa do Samaín.

Se se busca en libros de etnoloxía polas celebracións que se fan no noso país con ocasión do día de Defuntos, atoparemos unha serie de costumes ancestrais propias do país. Desde o deixar un oco na mesa ou racións de comida para os defuntos ata facer colares coas castañas novas. A pouco que se pregunte a persoas de máis de corenta anos de diferentes puntos da nosa xeografía (Noia, Catoira, Cedeira, Muxía,Sanxenxo, Quiroga...) lembran que tamén era habitual por Defuntos coller cabazas, tallarlles unhas caras feroces, poñerlles un pauciños coma dentes e deixalas nos camiños para asustar ós viandantes. Todo isto con ocasión da festividade dos Defuntos, o dous de novembro. Este costume coincide co americano de Halloween e aínda co máis antigo celta do Samaín, no que eran os cranios dos inimigos os que brillaban na escuridade con candeas no seu interior.

A conexión celta

Rafael López Loureiro, mestre de escola de Cedeira foi o responsable de redescubrir esta tradición e comprobar que existía por todo o país ata hai menos de trinta anos. Por se fose pouco tamén comprobou a súa pervivencia no norte de Cáceres, arredor da zona na que están situadas as aldeas de fala galega, e aínda en zonas de Zamora e mesmo en Madrid. Ademais, este estudioso analizou a relación do costume das cabazas co culto á morte e a semellanza coas tradicións irmás das illas británicas. E mesmo chegou a detectar peculiaridades como a de Quiroga, onde a cabaza tallada sécase e consérvase para empregala como máscara no Entroido. O seu traballo sobre esta tradición, recollido no libro “Caliveras de melón” e noutra obra de vindeira aparición, comezou aínda agora a chamar a atención dos antropólogos do país. Ademais dos estudiosos, López Loureiro tamén divulgou a tradición das cabazas e os seus vencellos co Samaín por colexios e asociacións de todo tipo, o que está a provocar que cada vez haxa máis lugares nos que se celebra esta festa sen pasar pola peneira de Estados Unidos.

Cedeira

Tamén foi Rafael López Loureiro o promotor, hai trece anos, do Samaín que aínda hoxe se celebra en Cedeira. Primeiro desde a asociación Chirlateira e agora desde Amigos do Samaín organizan cada ano unha exposición e un premio á cabaza mellor esculpida. Ademais celébrase unha “procesión de ánimas”, na que os rapaces da vila desfilan polas rúas disfrazados e portando luces coma se fosen a Santa Compaña, hai unha merenda e actúan grupos de animación para os pequenos. Desde hai tres anos concédense os premios anuais do Samaín ás personalidades que máis fixeron pola vertebración cultural da nación galega. Logo de outorgarllo a Isaac Díaz Pardo e a Xaquín Marín, este ano será o grupo Milladoiro o homenaxeado. O acto de entrega celébrase nunha caldeirada cultural, e a festa péchase co “De aquí nun ano”, un orixinal pregón que se le ó final do evento. Un destes pregóns, un conto de Miguel Cortizas sobre o Samaín foi publicado polos organizadores e distribuído entre os participantes da seguinte edición do evento.

As cabaças de Artábria

Herdeira directa da festa de Cedeira é o Samaím ou Festa das Cabaças que desde hai cinco anos vén celebrando a agrupación A Revolta, actualmente integrada na Fundaçom Artábria de Ferrol. Logo dun ano de participación no Samaín do norte, introduciron no casco urbano de Ferrol o tallado de cabazas. Ademais do obradoiro e da posterior exposición (que se traslada á rúa na noite previa a defuntos), en Artábria estase a celebrar o evento con outras actividades de carácter terrorífico, coma a Casa do Medo que montaron hai dous anos ou o Festimedo que se celebra nesta edición, un evento no que se atoparán contos, poesías, representacións teatrais e música co tema común do terror. Desde Artábria recoñecen que a tradición do tallado non se conservaba na cidade, pero si que había aínda lembranzas dela en todas as aldeas de arredor, especialmente cara á zona Norte. Desde a Fundaçom teñen previsto editar proximamente unha publicación na que se explican os fundamentos desta tradición.

A multiplicación dun fenómeno

En Narón está desde hai xa ben de tempo a festa organizada pola Asociación de Veciños de San Mateo. En Ferrolterra a Festa das Caveiras de Narahío. En Palmeira o colexio público leva varios anos de Samaín. Ata tal punto comeza a ser popular a celebración que pola zona de Ferrol xa se comeza a dicir “facer un samaín” á hora de falar de preparar unha celebración polo tempo de Defuntos. Un conto de Celia de Sáa, do programa “Plis Plas” da Radio Galega, recolle tamén esta tradición, e a revista que publica o programa leva xa varios anos dedicándolle artigos. Un texto teatral, “Indo para o Samaín”, de Carlos y Sabela Labraña, tamén amosa ós máis pequenos esta tradición galega. Hai só oito días o semanario “A Nosa Terra” recollía nas súas páxinas esta tradición, e segundo se vai achegando o Día de Defuntos son cada vez máis as páxinas de xornal que recollen a existencia do costume. Pouco a pouco o tallado de cabazas, o Samaín ou como se lle queira chamar está a ocupar o lugar que se merece dentro das tradicións do país para estes días do ano.